Tiểu sử

PHÁT BIỂU ĐỊNH HƯỚNG

CỦA TRƯỞNG LÃO HÒA THƯỢNG THÍCH THIỆN NHƠN

PHÓ PHÁP CHỦ HĐCM, CHỦ TỊCH HĐTS GHPGVN

Tọa đàm Khoa học chủ đề: "Vấn đề Hoằng pháp trong xu hướng thời đại mới" do Ban Hoằng pháp Trung ương GHPGVN tổ chức ngày 01/6/2025 tại Tổ đình Từ Đàm - Huế

Kính thưa: …

Mục đích ra đời của đức Phật là để hoằng pháp lợi sanh, nên ý nghĩa của hoằng pháp là truyền bá giáo lý của đức Phật đi vào mọi ngõ ngách đời sống, đến với từng con người, hầu giúp mọi người nhận ra chân lý giác ngộ giải thoát. Ngoài ý nghĩa trên thì hoằng pháp còn có ý nghĩa là giúp cho con người ươm mầm cây đạo đức, gieo hạt giống từ bi, hướng mọi người đến một đời sống chân thiện mỹ, từ đó tiến đến nấc thang cao hơn là thực hành đời sống "trung đạo", tu tập theo "Tám con đường chân chánh" (Bát chánh đạo) mà đức Phật đã dạy, để tâm hồn được thanh tịnh an lạc, trên nền tảng này, đi sâu vào công phu tu tập sẽ chưng đật trí tuệ bát nhã, giải thoát mọi khổ đau phiền não trong kiếp nhân sinh.

Xuất phát từ mục đích và ý nghĩa của hoằng pháp, nên đối tượng hoằng pháp là tất cả mọi thành phần trong đời sống xã hội, bình đẳng không phân biệt giai cấp sang hèn, nghèo giàu, ý thức hệ tư tưởng, lĩnh vực ngành nghề, giới tính tuổi tác. Không chỉ bình đẳng với mọi đối tượng, các nhà hoằng pháp còn linh động uyển chuyển tùy thuận nhân duyên với từng đối tượng, trong từng hoàn cảnh, để mang lại hiệu quả cao nhất, nhằm giúp tất cả mọi người được giải thoát an lạc, đạt đến nguồn sống chân hạnh phúc.

Hoằng pháp thời hiện đại như chúng ta đã biết, là đem đạo vào đời. Như vậy hoằng pháp, chính là khơi nguồn tuệ giác trong đời sống nhân gian, là giúp cho người còn mệ tín trở nên chánh tín, giúp người tà kiến trở nên chánh kiến, giúp người đời trong thế gian hiểu được đạo lý giải thoát, giúp người đã hiểu đạo phát tâm tu hành, giúp người đã phát tâm tu hành tinh tấn không thối chuyển....

Mặt khác, chúng ta cũng cần ý thức rằng, hoằng pháp còn là công tác nhân bản, bởi nó nhắm thẳng vào con người để xây dựng con người hoàn hảo, nên muốn công tác hoằng pháp đạt được hiệu quả như mong muốn, thì bắt buộc nhà hoằng pháp phải thấu hiểu về đối tượng mà mình trực tiếp hướng đến. Chúng ta cũng cần ý thức rằng, thấu hiểu ở đây là hiều rõ, hiểu một cách cụ thể và thực tế, sự hiểu biết về con người trong công tác hoằng pháp không được mơ hồ hay chung chung, mà phải hiểu một cách tường tận, để chúng ta đưa ra các phương pháp phù hợp với từng đối tượng của hoằng pháp, như đức Phật đã dạy "Như Lai là bậc Đại Y vương, tuỳ bệnh mà ban thuốc". Sự hiểu biết này phải song hành với sự cảm thông yêu thương thật sự từ con tim của nhà hoằng pháp, có như vậy mới có thể nhập cuộc, đồng hành với họ, hướng dẫn dìu dắt họ bước đi đúng hướng, hầu đạt mục đích xây dựng nhân cách đạo đức, giúp họ tự tin trưởng thành, hoàn thiện bản thân và phát triển sự nghiệp, từ đó tiến đến những nấc thang cao hơn trong đời sống tu tập, giác ngộ giải thoát.

Như vậy, Tăng Ni đảm nhận trọng trách hoằng pháp lợi sanh thì cần phải trau dồi bốn đức hạnh từ bi hỷ xả, phải thiết tha tâm huyết với sự nghiệp độ sanh, phải luôn khắc kỷ bản thân và nỗ lực nhiều hơn trong công phu tu tập để thâm nhập kinh tạng, để sự lý viên dung, tương ưng ngôn hạnh. Có như vậy mới có được phương tiện diệu dụng để nhiếp dẫn quần chúng vào con đường Chánh pháp.

Trọng lịch sử Phật giáo cho thấy, ngay cả đức Phật còn phải đích thân đến với quần chúng để hóa duyên nhiếp dẫn họ đến với đạo giác ngộ giải thoát, chứ không ngồi đợi quần chúng tìm đến đức Phật. Đây là xuất phát từ đại bi tâm và tính năng động của đức Phật. Do vậy, ngành hoằng pháp ngày nay, cần phải chủ động đến với quần chúng để thể hiện trọn vẹn vai trò nhập thế độ sanh. Ngành hoằng pháp thời nay, cần phải năng động triển khai tinh thần nhập thế một cách khoa học và hợp lý, cân bằng giữa truyền thống và hiện đại trong sự nghiệp hoằng pháp lợi sinh.

Trên cơ sở này, tôi có vài ý kiến đến với Ban Hoằng pháp Trung ương trong định hướng của chủ đề hoằng pháp trong xu hướng thời đại mới:

1. Hoằng pháp thời nay cần phải làm tốt công tác nâng cao nhận thức của quần chúng Phật tử về trách nhiệm và sự đóng góp của Phật giáo đối với công cuộc tái thiết xây dựng đất nước, bảo vệ Tổ quốc, qua đó giúp họ ý thức vai trò trách nhiệm của một Phật tử trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

2. Cần tận dụng cơ hội và thuận lợi đang có để thu hút sức ủng hộ của dư luận quốc tế, nhất là Phật giáo quốc tế đối với sự nghiệp phát triển Giáo hội và phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

3. Ban Hoằng pháp cần phải sâu sát với yêu cầu thực tiễn trước nhu cầu học Phật của quần chúng hiện nay. Cần cụ thể hóa phương hướng hoạt động cho công tác hoằng pháp trong thời đại mới. Để thực hiện được điều này, trước hết Ban Hoằng pháp cần thảo luận chi tiết để đề ra một phương hướng thích ứng với hoàn cảnh thời đại. Nên chuyên môn hóa ngành hoằng pháp từ Trung ương đến các tỉnh thành.

4. Kế hoạch và định hướng của ngành hoằng pháp phải gắn liền với chủ trương nhập thế của Phật giáo, Ban Hoằng pháp các tỉnh thành cần tích cực tìm giải pháp tối ưu để nâng cao chất lượng hoằng pháp. Nên có chiến lược và chiến thuật thích ứng với thời đại, để công tác hoằng pháp đạt được hiệu quả cao nhất.

5. Nên bố trí thành phần nhân sự trong ngành hoằng pháp sao cho phù hợp với tình hình và hoàn cảnh thời đại.

6. Ban Hoằng pháp nên nhận chân tình trạng Phật giáo thời đại một cách khách quan, trung thực, qua đó mạnh dạn đổi mới hòa cùng sự đổi mới của đất nước để khôi phục lại truyền thống tu tập, nhập thế của Phật giáo nói chung và Phật giáo Việt Nam như thời Lý Trần nói riêng, tái tạo nền đạo đức nhân bản vốn là tài sản thiêng liêng của Phật giáo.

Chúng ta khẳng định trong tất cả bố thí thì bố thí pháp là trên hết. Hoằng pháp là hạnh nguyện cao cả của người xuất gia, sứ mạng hoằng pháp được tương tục không gián đoạn trong suốt trên 2.500 năm kể từ khi đức Phật thuyết bài pháp đầu tiên tại Vườn Lộc Uyển. Dù mỗi thời đại, mỗi phương thức hoằng pháp khác nhau nhưng không ra ngoài mục đích chuyển mê khai ngộ, mang lại lợi ích thiết thực cho đời sống con người. Trong thời đại ngày nay, tôn chỉ ấy, mục đích ấy vẫn là kim chỉ nam của ngành hoằng pháp.

Nhìn lại lịch sử chúng ta sẽ thấy, trên bước đường hoằng pháp độ sanh, đức Phật vừa khai mở về một thế giới tâm linh, vừa kiến tạo nên một thế giới hiện thực tràn đầy tâm từ bi yêu thương và đạo đức. Để khơi nguồn tuệ giác trong đời sống nhân gian, Ngài đã vận dụng vô số phương tiện thù thắng để dung hóa, kết hợp cả hai khía cạnh đạo đức tâm linh và văn hóa nhân loại, hiện hữu trong hơi thở và sức sống nơi mỗi con người.

Tại buổi toạ đàm này, tất cả ý kiến phát biểu tham luận sẽ góp phần tạo nên một bức tranh hoàn hảo, để định hướng cho ngành hoằng pháp Phật giáo Việt Nam trên con đường hội nhập hoằng pháp trong xu hướng thời đại mới.

Chúc Tọa đàm thành công tốt đẹp!