TIỂU SỬ NI SƯ THÍCH NỮ DIỆU NHƯ
Ủy viên Phân ban Ni giới tỉnh Thừa Thiên Huế
Ủy viên Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam thành phố Huế
Nguyên Phó Trưởng Phòng Tổ chức Hành chánh – Phòng Thông tin Truyền thông
Trưởng Ban Quản lý Ni xá Hồng Đức - Học viện Phật giáo Việt Nam tại Huế
Khai sơn Tịnh thất Tường Quang
I. Thân thế
Ni sư Thích nữ Diệu Như thế danh là Nguyễn Thị Xuân Hồng, sinh năm Nhâm Dần -1962, tại thôn Phú Cường Xuyên, xã Lộc Thủy, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Thân phụ là cụ ông Nguyễn Văn Phúc, thân mẫu là cụ bà Trương Thị Sen. Ni sư là người con thứ 2 trong gia đình có 4 anh chị em, 2 trai và 2 gái. Lúc vừa tròn 8 tuổi, thân phụ đã qua đời. Thân mẫu một mình tảo tần nuôi dạy các con khôn lớn. Dù hoàn cảnh gia đình khó khăn, Ni sư luôn được tạo điều kiện đến trường, hoàn thành chương trình tiểu học.
Được sinh trưởng trong gia đình có nề nếp, đạo đức, có truyền thống Phật giáo, từ thuở nhỏ, Ni sư đã sớm bén duyên với Phật pháp, thường cùng mẹ và chị đến chùa lễ Phật. Năm 1976, Ni sư cùng chị gái tham gia sinh hoạt Gia đình Phật tử tại chùa Nước Ngọt và được thọ Tam quy - Ngũ giới với Hòa thượng thượng Trí hạ Viên, được Bổn sư ban cho pháp danh Nguyên Diệp.
II. Xuất gia tu học
Năm 1980, khi tuổi còn rất trẻ, nhưng đã nhận chân được lí vô thường, sớm nhận thấy đời là bấp bênh, giả tạm, Ni sư đã phát tâm dõng mãnh, xin phép mẫu thân cho xuất gia tu học. Được sự đồng ý của gia đình, Ni sư rời quê hương vào Đà Nẵng tầm Sư học đạo, được Bổn sư là Hòa thượng thượng Trí hạ Viên giới thiệu đến chùa Bảo Quang, thành phố Đà Nẵng, Ni trưởng thượng Đàm hạ Minh đã tiếp nhận và cho nhập chúng hành điệu tại đây.
Hai năm sau, 1982, được Ni trưởng thượng Đàm hạ Minh cho phép thế phát xuất gia. Sau khi được nhập chúng xuất gia, Ni sư đã rất tinh tấn tu học. Vì vậy, năm Quý Hợi - 1983, được Ni trưởng Ân Sư cho phép thọ Sa Di Ni giới tại chùa Bảo Quang - Đà Nẵng; năm Ất Sửu - 1985, thọ Thức Xoa Ma Na giới tại chùa Bảo Quang.
Năm 1987, Ni sư được Ni trưởng Bổn sư gửi ra Huế, trú tại Ni viện Diệu Đức, thân cận các bậc Tôn túc ở Huế để tu học, Ni sư được theo học Nội điển tại Phật học đường Báo Quốc.
Năm 1988, nhận thấy đạo hạnh đã tròn đầy, Ni trưởng Ân sư đã cho phép thọ Tỳ kheo Ni - Bồ Tát giới tại Hộ Quốc Giới đàn được tổ chức tại Tổ đình Báo Quốc - Huế.
Năm 1990, Ni Sư hoàn tất chương trình Phật học tại Phật học đường Báo Quốc. Với ý chí cầu học, Ni sư xin phép Ni trưởng Bổn sư rời Huế vào Sài Gòn để tiếp tục tu học. Năm 1995, Ni sư trúng tuyển và vào học tại Khoa Trung văn, Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh.
Năm 1997, Để tiến xa hơn trên con đường tu học, Ni sư đã quyết định và xin phép Bổn sư xuất dương du học tại Đài Loan, một xứ sở Phật giáo rất phát triển, với nền học thuật chuyên sâu. Ban đầu, Ni sư theo học tại Trung tâm Ngoại ngữ thuộc Trường Đại học Văn hóa.
Từ năm 2000 đến 2004, Ni sư theo học chương trình Cử nhân Sử học tại Khoa Lịch sử, Đại học Quốc lập Đài Loan. Từ năm 2004 đến năm 2007, theo học và tốt nghiệp chương trình Thạc sĩ Phật học tại Đại học Hoa Phạm- thành phố Đài Bắc.
Sau khi hoàn thành chương trình Thạc sĩ Phật học tại Đài Loan, Ni sư đã thi tuyển vào Chương trình Tiến sĩ Phật học tại Viện Nghiên cứu Khoa học - Xã hội Trung Quốc, thành phố Bắc Kinh, Trung Quốc. Sau 4 năm miệt mài học tập, năm 2011, Ni sư đã tốt nghiệp và được cấp phát bằng Tiến sĩ.
Cùng năm đó, Ni sư đã trở về Huế để bắt đầu quá trình phụng sự Tam bảo.
III. Hành đạo
Năm 2012, Ni sư đã được Ban Giám hiệu Trường Trung cấp Phật học tỉnh Thừa Thiên Huế mời tham gia giảng dạy các lớp Nội điển. Cũng trong thời này, Ni sư cũng đã tham gia giảng dạy tại Học viện Phật giáo Việt Nam tại Huế.
Năm 2015, Ni sư kêu gọi các nhà hảo tâm ở Đài Loan hỷ cúng kinh phí để xây dựng lại Trường Trung cấp Phật học Thừa Thiên Huế, cơ sở Ni viện Diệu Đức.
Sau bao năm tha phương cầu học, Ni sư cũng muốn lui về tịnh tu. Vì thế, năm 2016, Ni sư khởi công xây dựng Tịnh thất Tường Quang, làm nơi tịnh tu và tiếp độ đồ chúng.
Năm 2017, được sự tín nhiệm của cố Hòa thượng Viện trưởng thượng Chơn hạ Thiện và Hội đồng Điều hành Học viện, Ni sư được bổ nhiệm vào chức vụ Ủy viên Hội đồng Điều hành kiêm Phó Tổng Thư ký và sau này là Phó Phòng Tổ chức Hành chánh Học viện. Cũng trong năm này, Ni sư được bổ nhiệm thêm chức vụ Phó Phòng Thông tin Truyền thông của Học viện.
Từ năm 2017 đến năm 2023, Ni sư được Học viện tín nhiệm, giao chức vụ Trưởng Ban Quản lí Ni xá Hồng Đức. Với lòng vị tha vô hạn, ân đức hiền hòa của Ni sư, đã cảm hóa và quy hướng hàng hàng lớp lớp Ni chúng về đây nương tựa tu học. Ni sư đã kêu gọi các nhà hảo tâm sửa sang lại Chánh điện, giảng đường và phòng thất cho Ni chúng có nơi tu học thuận lợi hơn, chỉnh trang sân vườn ngày càng trang nghiêm. Từ đó, Ni xá ngày một phát triển và được nhiều người biết đến, trở thành trung tâm tu học cho Ni chúng. Trong thời gian 5 năm gắn bó với Ni xá, Ni sư đã bảo bộc và dìu dắt cho biết bao lớp Ni tài hoàn thành chương trình Cử nhân Phật học, một số đã ra trường, thừa hành Phật sự và phụng sự cho Giáo hội. Ni sư luôn chỉ dạy hàng môn đồ đệ tử, Ni sinh nội trú và cả các thế hệ học trò rất kỹ càng thấu đáo về các pháp học cũng như pháp hành trong đời sống hằng ngày.
Tâm nguyện của Ni sư là đào tạo trợ duyên thật nhiều Tăng tài để sau này phụng sự cho Đạo pháp. Hàng năm, Ni sư tích cực vận động hỗ trợ nhiều suất học bổng đến Tăng Ni sinh ở các cấp học Sơ cấp, Trung cấp, Cử nhân và Học viên Thạc sĩ Phật học, giúp đỡ và động viên các Tăng Ni sinh hoàn thành chương trình học tập dù con đường học tập rất khó khăn. Sau khi các Tăng Ni sinh hoàn thành chương trình học, Ni sư thường hoan hỷ giới thiệu, bảo lãnh nhiều học Tăng học Ni xuất ngoại du học, động viên các Tăng Ni sinh ra làm Phật sự ở trong và ngoài nước sau khi rời khỏi ghế nhà trường. Ni sư nhiều lần phát tâm in ấn Kinh sách để cúng dường Tăng Ni sinh làm tài liệu cho quá trình học và tu bồi trí tuệ. Ni sư cũng đã tế độ cho 5 vị đệ tử đang ngày đêm tinh tấn tu học tại Tịnh thất Tường Quang.
Cũng từ năm 2017 cho đến nay, Ni sư là Ủy viên Phân ban Ni giới tỉnh Thừa Thiên Huế, tích cực tham gia các hoạt động của Giáo hội và Phân ban giao phó, góp phần xây dựng ngôi nhà chung Giáo hội.
Từ tháng 3 năm 2019, Ni sư được Giáo hội giới thiệu tham gia Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam thành phố Huế, với chức vụ Ủy viên, nhiệm kỳ 2019-2024.
Với tấm lòng bi mẫn đối với mọi người, là người đệ tử Đức Phật, Ni sư đã rất tích cực tham gia các hoạt động xã hội, đặc biệt là công tác từ thiện an sinh xã hội. Trong thời gian dịch bệnh hoành hành và những lần nhân dân miền Trung bị ảnh hưởng nặng nề do thiên tai bão lụt, Ni sư đã cùng các Ni sinh Ni xá thực hiện nhiều chuyến từ thiện, tặng các phần quà đầy nghĩa tình đến đồng bào nhân dân các địa phương, chia sẽ phần nào khó khăn của nhân dân trong lúc khó khăn thiên tai dịch bệnh.
Mặc dù công việc Phật sự rất bận rộn, Ni sư cũng đã nhận lời thỉnh mời của Chư Tôn đức và quý Phật tử hải ngoại để thường xuyên đi hoằng pháp tại các nước như Hoa kỳ, Đức quốc, Đài Loan và Trung Quốc.v.v...
IV. Những ngày tháng cuối đời
Khi bước sang tuổi lục tuần, thân tứ đại của Ni sư đã bắt đầu có dấu hiệu bệnh duyên. Nhưng với đạo lực tu học và chí nguyện hết lòng vì Tam Bảo, Ni sư đã nhiều lần vượt qua bệnh tật một cách kỳ diệu. Mặc dù thân bệnh, nhưng Ni sư vẫn luôn thể hiện tinh thần lạc quan và dõng mãnh của người con Phật, luôn thể hiện lòng từ bi, quan tâm và lo lắng cho Ni sinh và các đệ tử. Những ngày cuối đời, Ni sư thị hiện bài học vô thường mà chư Phật chư Tổ bao đời đã chỉ dạy. Thân bệnh nhưng tâm không bệnh, lời dạy cuối cùng cho các học trò của mình, Ni sư lân mẫn: “Các con sau này phải tinh tấn tu học hơn nữa nghe, Sư cảm ơn các con, gởi lời cảm ơn của Sư đến tất cả Chư Tôn đức và các Phật tử đã đồng hành cùng Sư trong quá trình tu học và làm Phật sự của Sư nghe các con!, các con phải tinh tấn tu hành, nghiêm trì giới luật, vui sống lục hòa và Từ bi với chúng sanh”. Bài học về tâm lạc quan giữa vô thường lão bệnh và lòng biết ơn chân thành đến tất cả các nhân duyên trong cuộc đời này được Ni sư thể hiện một cách sâu sắc. Ni sư đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh của mình trong thời gian lưu trú tại cõi Ta bà này, một lần đến thế gian Sư đã sống một đời rất mạnh mẽ, trọn vẹn.
Cuối năm 2022, căn bệnh tái phát, trở nặng. Mặc dù đã được các bác sĩ tận tình chữa trị, các đệ tử thường xuyên túc trực, chăm sóc chu đáo, nhưng Ni sư đã không qua khỏi bệnh duyên mà thuận thế vô thường. Vào lúc 19 giờ 30 phút tối ngày 25 tháng 5 năm Quý Mão (nhằm ngày 12 tháng 07 năm 2023), Ni sư đã xả báo thân, thuận tịch tại Tịnh thất Tường Quang, phường An Tây, thành phố Huế, để lại bao nỗi niềm kính tiếc cho hàng môn đồ hiếu quyến, cho các thế hệ Tăng Ni sinh, cho biết bao người đã được sự dìu dắt bảo bộc từ Ni sư.
Nam mô Lâm Tế chánh tông, tứ thập tứ thế, Tường Vân pháp phái, Bảo Quang môn hạ, khai sơn Tường Quang tự, trú trì húy thượng Nguyên hạ Diệp, tự Diệu Như Ni sư Giác linh thùy từ chứng giám.